درب ها می توانند زیبایی و جذابیت یک ساختمان را دوچندان کنند؛ در معماری ایرانی اسلامی، درب ها جایگاه ویژه ای داشته و دارند. همان طور که می دانید، ایران در گذشته و اکنون شکوفایی های بسیار زیادی داشته است. سازه ها و معماری هایی که ایران آن ها را انجام داده، بسیار زیبا و منحصر به فرد هستند. اکثر معماری هایی که مانند یک ساختمان بوده اند، درب داشتند و البته این درب ها نقش بسیار مهمی در زیبایی این معماری ها داشته است.
ایران در تولید و ساخت درب ها در معماری ایرانی اسلامی و دیگر حوزه ها بسیار فعال بوده است؛ این درب ها جوری ساخته شده اند که با آب و هوای همه ی بخش ها و ناحیه های ایران سازگار هستند. این درب ها زیبایی بسیار زیادی دارد و البته لازم به ذکر است که این درب ها از جزئیات بسیار ریزی برخوردارند. در ادامه در این مطلب از بلاگ ایمن پاد سپهر، به ۱۱ نمونه زیبای استفاده از درب ها در معماری ایرانی اسلامی اشاره خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.
درب های زیبا و جذاب در معماری ایرانی اسلامی
در این بخش به معرفی دربهای زیبا و جذاب در معماری ایرانی اسلامی خواهیم پرداخت.
۱. درب اُرُسی
این درب ها بسیار جذاب هستند و حال و هوای معماری ایرانی اسلامی را دگرگون کرده اند؛ این درب ها از چوب و شیشه های رنگی ساخته شده اند. این درب ها یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین درب ها در معماری ایرانی اسلامی هستند. کلمه (اُر) به معنای بالا رفتن و کلمه (سی) نیز به معنای پرتو است. در جنوب ایران از کلمه (سی) به عنوان نور، روشنایی و پرتو استفاده می شود. درب ارسی زیبایی بسیار زیادی دارد؛ شما می توانید این درب ها را در بعضی از معماری ایرانی اسلامی ببینید. شیشه این درب از شکل های هندسی مختلفی تشکیل شده است.
۲. درب سه دری
درب سه دری مربوط به درب اتاق خواب ها است که در خانه های قدیمی از این درب ها استفاده می شود. درب سه دری بخش اتاق خواب را از بخش های دیگر جدا می کرد؛ البته بسیار کاربردی نیز بودند. لازم به ذکر است، این درب ها زیبایی بسیار زیادی دارند.
۳. درب پنج دری
از درب های پنج دری برای اتاق اصلی یا همان پذیرایی استفاده می شد؛ این درب ها از ۵ پنجره تشکیل شده است که باعث زیبایی و جذابیت خانه و عمارت خواهد شد. عمارت های قدیمی از اتاق های بسیار زیادی تشکیل می شدند که این اتاق و این درب بزرگ تر از همه درب ها هستند.
۴. درب هفت دری
عدد ۷ یکی از اعداد مقدس و مهم برای ایرانیان است؛ برای مثال هفت سین و هفت خان رستم، نشان دهنده مهم بودن عدد ۷ است. درب هفت دری برای مهم ترین اتاق عمارت استفاده می شده است. اتاق هفت دری همان اتاق شاه نشین است که شاه یا خان آن عمارت در آن جا کارهای خود را انجام می دادند. این اتاق و درب آن زیبایی بیشتری نسبت به دیگر اتاق های دیگر داشته اند.
۵. درب زورخانه ای
اخلاق و ادب یکی از موضوعاتی است که ایرانیان آن را رعایت می کنند و این نشان دهنده اصالت آن ها است؛ درب زورخانه بسیار کوتاه است و زمانی که می خواهیم وارد زورخانه شویم، باید سرمان را خم کنیم؛ این نشان دهنده رعایت ادب است. درب های زورخانه ای یکی از درب های قدیمی ایران است. درب زورخانه ای نشان دهنده جوان مردی مردم ایران است.
۶. درب کلون دار
درب های کلون دار از درب های معروفی هستند که خانه های قدیمی از این درب ها استفاده می کردند. این درب ها مانند زنگ های امروزی عمل می کردند و این درب ها دارای دو کلون بودند؛ یکی از این کلون ها برای مردان و دیگری برای خانه ها بود. نام کلون مخصوص مردان دکو و نام کلون زنان ئلکه نام داشت. این که مردان و زنان کلون های متفاوتی دارند، به این دلیل است که زنان با خبر شوند که چه کسی پشت درب است.
۷. درب چوبی
درب های چوبی در بناهای قدیمی بسیار دیده می شوند؛ وقتی معماری ایرانی اسلامی را می بینید، درب های چوبی را نیز خواهید دید. این درب ها عقبه و تاریخچه بسیار طولانی دارند؛ این درب ها دارای ظاهر بسیار ساده هستند ولی یادآور روزگار قدیم و معماری ایرانی اسلامی اند. این درب ها نقش موثری در معماری ایرانی اسلامی داشته و دارند.
۸. درب سنگی
درب های سنگی قدمت بسیار زیادی دارند و البته بسیار سنگین هستند. از درب سنگی در معماری ایرانی اسلامی استفاده بسیار زیادی شده است. درب سنگی امروزه نیز در باغ ها استفاده می شود؛ اما این درب ها به تاریخ معماری ایرانی اسلامی مربوط است. گفته شده است که فقط ۷۰۰ تا از این درب های سنگی به صورت سالم وجود دارند؛ البته در گذشته تعداد این درب ها بسیار زیاد بوده است.
۹. درب سنتی
درب های سنتی ایران بسیار زیبا هستند و ترکیبی از شیشه و چوب اند؛ این درب ها از چوب های طبیعی درست شده اند و درب های سنتی یکی از انواع درب معماری ایرانی اسلامی هستند و هنوز هم این درب ها مورد استفاده قرار می گیرند. شما می توانید از این درب ها برای خانه های قدیمی نیز استفاده کنید. درب های سنتی بسیار زیبا هستند و در گذشته از آن ها در عمارت ها استفاده می شد.
۱۰. درب منبت کاری شده
این درب ها بسیار زیبا هستند و زیبایی آن ها به این دلیل است که روی آن ها نقش و نگار هایی وجود دارد. این درب ها از گذشته در ایران وجود داشتند و در بناها و معماری ها قدیمی ایران وجود دارند. درب سنتی یکی از معماری ایرانی اسلامی است که طرفداران بسیار زیادی دارد و امروزه نیز از آن استفاده می شود.
۱۱. درب پیش طاق
درب پیش طاق یکی از درب های زیبا در معماری ایرانی اسلامی است؛ از درب پیش طاق در ورودی مسجد ها استفاده می شده است. ارتفاع این درب از درب های دیگر بیشتر است؛ ارتفاع بیشتر به این دلیل است که اهمیت مسجد یا آن معماری دیده شود. درب پیش طاق نشان دهنده معماری ایرانی اسلامی است. درب پیش طاق بسیار منحصر به فرد و جذاب است که نشان دهنده ماهر بودن معماران ایرانی اسلامی در ساخت انواع درب است.
نقش درب در معماری ایرانی اسلامی
درب ها یکی از زیباترین بخش از معماری ایرانی اسلامی هستند؛ درب ها از ابتدا نشان دهنده امنیت و آرامش بوده اند. از درب ها در تمامی عمارت ها استفاده می کردند. این که از چه دربی برای آن اتاق استفاده کنند به آن اتاق بستگی داشت. برای مثال برای اتاق های شاه نشین از درب هفت دری استفاده می کردند. درب ها در آن زمان نیز از متریال هایی مثل سنگ و چوب ساخته می شدند. استفاده از چوب برای ساخت درب در عمارت ها باعث زیبایی دوچندان آن ها می شد. درب ها علاوه بر زیبایی باعث ایجاد امنیت می شدند؛ درب ها از وارد شدن دزدان جلوگیری می کردند.
اگر به شهر هایی مثل یزد، اصفهان، شیراز و … سفر کنید، بسیاری از این درب ها را خواهید دید که شاید برای شما جالب باشند. درب هایی که در گذشته ساخته شده اند، از کیفیت بسیار بالایی برخوردار اند. باکیفیت بودن درب ها در معماری ایرانی اسلامی به این دلیل است که معماران ایرانی بسیار چیره دست و ماهر بوده اند. با این که در معماری ایرانی اسلامی اجزای دیگری نیز وجود داشته ولی درب ها یکی از سازه هایی هستند که هنوز هم بعد از هزاران سال مورد اهمیت قرار می گیرند و بیشتر مردم از آن ها استقبال می کنند.
در معماری ایرانی اسلامی و ساخت درب ها علاوه بر چوب و سنگ از طلا نیز در زیبا کردن آن ها استفاده می شده است؛ برای مثال در زمان هخامنشیان و ساسانیان از طلا برای زیباتر کردن درب ها بهره می گرفتند. شاهان هخامنشی از عاج نیز برای زیباتر کردن درب ها استفاده می کردند. البته لازم به ذکر است که از دوران هخامنشیان و ساسانیان دربی باقی نمانده است و تنها چیزی که از درب های آن زمان می دانیم، همین است. درب هایی که در معماری ایرانی اسلامی وجود دارند، شکل هندسی شان بیشتر مستطیل شکل است.البته بعضی از آن ها اشکال هندسی دیگری نیز دارند.
اجزای درب های معماری ایرانی اسلامی
درب هایی که در گذشته ساخته شده اند، از بخش های مختلفی نیز تشکیل شده اند. در ادامه به اجزا و بخش های مختلف درب های معماری ایرانی اسلامی اشاره خواهیم کرد.
• کلون یا کوبه
• پاسار
• باهو
• قاب
• چفت
• سفت
• پاشنه گرد
• دماغه
• کش و میانکش
اجزای دیگری نیز در این درب ها وجود دارند؛ البته این اجزا مهم ترین اجزا و بخش های درب ها در معماری ایرانی اسلامی اند. یکی از ویژگی هایی که درب های معماری ایرانی اسلامی را منحصر به فرد می کند، اجزای مختلف آن است. اجزایی مثل کلون باعث زیباتر شدن این درب ها شده است. درب ها در معماری ایرانی اسلامی خیلی مورد توجه بوده اند و به همین دلیل است که در ایران درب هایی با اشکال و مدل های مختلفی وجود دارد.
